KODILESS 2016

Innowacyjny program kompleksowej opieki okulistycznej, opartej na najnowszych technologiach, dedykowany głównie pacjentom z powikłaniami ocznymi cukrzycy.

Najwłaściwszym sposobem opieki okulistycznej nad pacjentem chorującym na cukrzycę, jest kompleksowość i nowoczesny, wysoki poziom stosowanej diagnostyki i terapii. Opisany program ma na celu wychodzić naprzeciw właśnie tym wyzwaniom. Skupienie pacjentów wokół ośrodka spełniającego wymienione kryteria, daje dodatkowo komfort kontaktu pacjenta z jednym, konkretnym lekarzem okulistą, zabezpieczającym kompleksowo na każdym etapie zindywidualizowany proces diagnostyczno-terapeutyczny. Pacjent nie będzie zmuszony, jak to jest w tej chwili, do korzystania z opieki (często niezsynchronizowanej) w wielu ośrodkach okulistycznych.

Ze względu na brak doświadczeń w leczeniu powikłań narządu wzroku u pacjentów z cukrzycą na obszarze Polski, praca nad pionierskim projektem KODILESS będzie kluczowa również dla innych ośrodków okulistycznych w walce z tym problemem. Kompleksowe podejście do problemów pacjentów z powikłaniami ocznymi cukrzycy, będzie w skutkować nawiązaniem współpracy z lekarzami innych specjalizacji, a przede wszystkim z diabetologami. Dzięki temu kompleksowość opieki będzie mogła poszerzać swoje granice, poza obszar okulistyki.

CELE PROGRAMU

Głównymi celami programu KODILESS jest:

  • kompleksowe podejście do leczenia pacjentów z powikłaniami ocznymi cukrzycy (od wczesnej diagnostyki, leczenie zachowawcze, leczenie ambulatoryjne, po leczenie chirurgiczne),
  • możliwość wczesnego rozpoznania zmian cukrzycowych siatkówki dzięki wykorzystaniu nowoczesnej, innowacyjnej technologii diagnostycznej,
  • wdrożenia u pacjentów niezbędnej terapii zgodnie z projektem,
  • podniesienie jakości usług medycznych w województwie śląskim i szybszy rozwój inteligentnych specjalizacji,
  • kompleksowość podejścia do problemów pacjentów z powikłaniami ocznymi cukrzycy (nawiązanie współpracy z lekarzami innych specjalizacji, a przede wszystkim z diabetologami, którzy zdiagnozowali u swoich pacjentów cukrzycę. Dzięki temu kompleksowość opieki będzie mogła poszerzać swoje granice, poza obszar okulistyki.)
  • prowadzenie przesiewowych badań okulistycznych i akcje „Białe Soboty” dla osób chorych na cukrzycę, których celem będzie zwiększenie dostępności i bardziej kierunkowa diagnostyka u pacjentów chorych na cukrzycę pod kątem zmian w narządzie wzroku,
  • organizację kursów dla lekarzy z prezentacją wyników projektu oraz udział w konferencjach

Cele projektu mogą zostać zrealizowane również dzięki zakupionemu sprzętowi, który jest innowacyjny na skalę Polski, jak i świata:

– witrektomia 27 G

– angio OCT,

– SS OCT błony naczyniowej ,

– laser siatkówki z zastosowaniem mikropulsów /tzw. laser mikropulsowy/.

ELEMENTY INNOWACYJNE PROGRAMU

  1. Wykorzystanie nowoczesnej innowacyjnej technologii diagnostycznej Swept Source OCT (SS OCT) z możliwością wykonania Angio OCT pozwoli na bardzo wczesne rozpoznanie cukrzycowych zmian w strukturze siatkówki oka i wdrożenie skutecznego leczenia. SS OCT jest innowacyjną technologią wprowadzoną do diagnostyki centralnej części siatkówki od dwóch lat (w PRYZMACIE od marca 2016r.), która dzięki wykonywaniu 100000 A skanów/min powala na dokładniejsze obrazowanie struktur siatkówki oraz dzięki długości fali 1050 nm pozwala na głębszą penetrację w głąb niewidocznych warstw siatkówki.
  2. Wczesne rozpoznanie zmian cukrzycowych siatkówki pozwoli wdrożyć innowacyjne zachowawcze leczenie laserowe siatkówki z wykorzystaniem żółtego lasera mikropulsowego, które w skali kraju jest dostępne od trzech lat (w PRYZMACIE od maja 2016r.). Żółty laser mikropulsowy jest laserem stymulującym funkcję siatkówki niepowodującym jej uszkodzenia jak to było w dotychczas stosowanych laserach.
  3. Elementem innowacyjnym jest również połączenie tych dwóch technologii opisanych w punkcie 2 i 3 niestosowanych nigdzie w Polsce. To połączenie pozwoli na dokładne monitorowanie przy pomocy SSOCT leczenia wczesnych zmian cukrzycowych prowadzonego z zastosowaniem żółtego lasera mikropulsowego.
  4. Kompleksowość programu oprócz diagnostyki, leczenia zachowawczego ocznych zmian cukrzycowych program zawiera również  leczenie chirurgiczne proliferacyjnej retinopatii cukrzycowej. Dotyczy to pacjentów, u których leczenie zachowawcze jest nieskuteczne lub pacjentów, którzy trafili zbyt późno i  kwalifikują się już tylko do leczenia chirurgicznego. W leczeniu chirurgicznym również wykorzystywana będzie innowacyjna technika chirurgiczna operacji siatkówki i ciała szklistego 27G (średnica narzędzi chirurgicznych 0.36 mm) oraz częstotliwości cięć noża do 7500 cięć/ min stosowaną na świecie od 4 lat w Polsce od 3 lat (w PRYZMACIE od grudnia 2018r.). Wysoka częstotliwość cięcia noża oraz średnica narzędzi 27G pozwala na precyzyjne działania chirurgiczne i minimalny uraz operacyjny w wyniku czego pacjent po operacji szybciej wraca do normalnego funkcjonowania, szybciej następuje rehabilitacja  narządu wzroku.

ZAŁOŻENIA PROGRAMU

  1. Prowadzenie przesiewowych badań okulistycznych pacjentów z rozpoznaną cukrzycą, jak i badań pacjentów z już rozpoznanymi powikłaniami ocznymi cukrzycy (retinopatią cukrzycową – RC). Badania prowadzone są w Poradni Okulistycznej w Rybniku, jak i w Poradni Okulistycznej w Gliwicach.
  2. Pacjenci kierowani do Poradni Okulistycznej przechodzą podstawowe badania okulistyczne. W przypadku konieczności badanie okulistyczne może zostać rozszerzone o:
  • SS OCT– optyczna koherentna tomografia siatkówki i nerwu wzrokowego w technologii Swept Source -jest to innowacyjna, stosowana na świecie dopiero od dwóch lat (w PRYZMACIE od marca 2016r.), nieinwazyjna metoda diagnostyczna, pozwalająca na precyzyjne mapowanie zmian chorobowych,
  • badanie funduskamerą – autofluorescencja siatkówki, ocena przepływu kontrastu na dnie oka (fluoresceiny i indocjaniny) co pozwala uzupełnić diagnostykę wymienioną wyżej.
  1. W przypadku konieczności prowadzenia specjalistycznego leczenia w warunkach ambulatoryjnych pacjenci kierowani są do Poradni Okulistycznej w celu przeprowadzenia leczenia laserem żółtym z funkcją mikropulsów (tzw. laser mikropulsowy). Jest to innowacyjna metoda terapeutyczna stosowana w Polsce od trzech lat (w PRYZMACIE od maja 2016r.), polegająca na stymulacji siatkówki do prawidłowej pracy, a nie jak dotąd na jej koagulacji czyli nieodwracalnym niszczeniu obszarów zmienionych chorobowo. Metoda ta pozwala na osiągnięcie lepszych efektów klinicznych i ostatecznie lepszej ostrości wzroku u leczonych pacjentów, lub Poradni 2 (w zależności od miejsca zamieszkania pacjenta) lub w celu podawania w wybranych przypadkach serii iniekcji do wnętrza oka leku z grupy anty-VEGF.
  2. W przypadku konieczności leczenia chirurgicznego pacjenci będą kierowani Porani Okulistycznej do Oddziału Mikrochirurgii Okulistycznej w Gliwicach, gdzie są wykonywane operacje zaćmy i witrektomii.

Operacje zaćmy są wykonywana klasyczną metodą fakoemulsyfikacji przez małe cięcie, z wszczepem zwijalnej soczewki wewnątrzgałkowej.

Operacje witrektomii (czyli ciała szklistego i siatkówki), wykonywane  są w zaawansowanych przypadkach RC,  techniką 25G, a od listopada 2018 wykonywane będą innowacyjną techniką 27 G, stosowną na świecie od około trzech, a w Polsce od dwóch lat.

  1. Wymienione metody diagnostyczne i terapeutyczne, nie ograniczają się do opieki wyłącznie nad pacjentami z powikłaniami ocznymi cukrzycy. Opisany tryb postępowania (z indywidualnymi modyfikacjami) może mieć zastosowanie u pacjentów z wieloma innymi schorzeniami okulistycznymi, a przede wszystkim: zwyrodnieniem siatkówki związanym z wiekiem (AMD), jaskrą, zaćmą, powikłaniami wysokiej krótkowzroczności, zakrzepem żył siatkówki, retinopatią surowiczą (CRS) i innymi. Dysponowanie opisanym wyposażeniem i postępowanie zgodnie z opisanym schematem, pozwala tak naprawdę na kompleksową diagnostykę i leczenie większości schorzeń okulistycznych wieku dojrzałego.

Korzyści dla pacjentów w wyniku wdrożenia projektu KODILESS:

  • wykrywanie zmian we wczesnym stadium choroby
  • skrócenie się czas oczekiwania na wizytę
  • zwiększenie się poczucie bezpieczeństwa pacjentów
  • podwyższenie się dokładność diagnoz
  • nieinwazyjność metod diagnostycznych, które pozwalają na precyzyjne mapowanie zmian chorobowych
  • delikatna i precyzyjna manipulacja chirurgiczna wewnątrz gałki ocznej – niestosowanie szwów chirurgicznych (rany samo zasklepiające się) bez ryzyka nieszczelności pooperacyjnej,
  • zminimalizowanie ryzyka urazu operacyjnego i powikłań pooperacyjnych
  • wyeliminowanie pobytu w ośrodku chirurgicznym po zabiegu witrektomii
  • krótsze, mniej bolesne zabiegi, mniejsze blizny i uszkodzenia tkanki oka, czyli większą skuteczność i komfort leczenia, lepsze efekty.

PRYZMAT współpracuje z przychodniami i praktykami lekarskimi, które nie posiadają tak specjalistycznego sprzętu lub wiedzy na temat nowych sposobów leczenia. Przykładem są akcje tzw. Białe Piątki, Białe Soboty lub wykonywanie badań (m.in. optyczna koherentna tomografia siatkówki i nerwu wzrokowego w technologii Swept Source, Angio OCT) dla pacjentów leczących się w innych ośrodkach. W wyniku przeprowadzonych badań,  lekarze z innych ośrodków mogą dopasować w lepszym stopniu sposób leczenia swoich pacjentów.

Wspólnicy PRYZMAT-u (dr n. med. Sławomir Bolek oraz dr n. med. Marek Rzendkowski) biorą czynny udział w krajowych konferencjach i kongresach okulistycznych, na których przedstawiają wyniki leczenia m.in. laserem mikropulsowym.

Zorganizowali do tej pory 3 spotkania dla lekarzy okulistów z Rybnika, Gliwic i okolic poświęcone programowi KODILESS. Tematyką spotkań były m.in.:

  • diagnostyka okulistyczna OCT (szczególnie w projekcji Swept Source- SS OCT),
  • angio OCT w AMD,
  • zabiegi z zastosowanie lasera mikrpulsowego (wskazania, przeciwskazania, wyniki badań),
  • witrektomia 27G w chirurgii plamki,
  • porównanie angiografia fluoresceinowa, indocjaninowa oraz angio OCT.